Γκρίζα σημεία την επόμενη μέρα: Η ασάφεια για την αστυνόμευση της Γάζας και τον αφοπλισμό της Χαμάς

Πανηγυρικό κλίμα επικρατεί στο Ισραήλ καθώς από το πρωί της Δευτέρας (13/10) βρίσκεται σε εξέλιξη η πολυαναμενόμενη επιστροφή των ομήρων που κρατούσε στα χέρια της η Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας για δύο χρόνια.

Παράλληλα, αίσθηση αισιοδοξίας επικρατεί και στον παλαιστινιακό θύλακα μετά τον διαφαινόμενο τερματισμό ενός δραματικού πολέμου, με περίπου 67.000 ανθρώπους στη Γάζα να πέφτουν νεκροί από τα ισραηλινά πυρά -στην πλειονότητά τους άμαχοι- σε διάστημα δύο ετών και πολύ περισσότερους να εγκαταλείπουν τα σπίτια τους σε συνθήκες ερειπίων και ανθρωπιστικής κρίσης.

Η συμφωνία για την ειρήνευση στην περιοχή, ωστόσο, που «εμπνεύστηκε» ο Ντόναλντ Τραμπ και υπογράφηκε μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς, αφήνει μια σειρά από γρίζα σημεία για την επόμενη μέρα.

Η πρώτη φάση υλοποίησης της συμφωνίας είναι αρκετά συγκεκριμένη: ο ισραηλινός στρατός σταμάτησε την επίθεση και απέσυρε τις δυνάμεις του από τις κεντρικές περιοχές της Γάζας, διατηρώντας ωστόσο έλεγχο στο 53% της περιοχής. Η Χαμάς από την πλευρά της δεσμεύεται να απελευθερώσει τους ζωντανούς ομήρους και να παραδώσει στο Ισραήλ -με τη βοήθεια διεθνών ομάδων- τις σορούς όσων ομήρων έχουν χάσει τη ζωή τους στη Γάζα.

Αμέσως, το Ισραήλ έχει την υποχρέωση να απελευθερώσει περίπου 2.000 Παλαιστίνιους κρατούμενους από τις φυλακές του, ανθρώπων από την Γάζα και τη Δυτική Όχθη, ορισμένοι από τους οποίους φυλακίστηκαν πριν ακόμα την επίθεση της Χαμάς την 7η Οκτωβρίου 2023.

Αν όλα αυτά πραγματοποιηθούν με βάση τα συμφωνηθέντα, θα είναι ένα πρώτο πολύ σημαντικό βήμα για την ειρήνη. Τα προβλήματα όμως αρχίζουν μετά.

Ποιος θα αστυνομεύει τη Γάζα

Σύμφωνα με ρεπορτάζ του CNN, ένα βασικό θέμα που παραμένει εντελώς ασαφές είναι πώς ακριβώς θα κατοχυρώνεται η ασφάλεια και από ποιον θα επιτελείται η αστυνόμευση στη Γάζα τις επόμενες εβδομάδες και μήνες.

Ήδη, όπως αναφέρουν τα διεθνή μέσα, μετά την απόσυρση των ισραηλινών στρατευμάτων, δυνάμεις της Χαμάς έχουν κάνει την εμφάνισή τους σε αρκετά σημεία της Γάζας, με στόχο την αστυνόμευση της περιοχής ενώ σε κάποιες περιπτώσεις έχουν ξεσπάσει επεισόδια με Παλαιστίνιους κατοίκους.

Σημειώνεται ότι στις εκλογές που έγιναν στα παλαιστινιακά εδάφη το 2006, η Χαμάς είχε κερδίσει την πλειοψηφία.

Το Ισραήλ απαιτεί εδώ και καιρό να αφοπλιστεί η Χαμάς, αλλά η η οργάνωση έχει εκφράσει τη σφοδρή διαφωνία της.

Το ειρηνευτικό σχέδιο 20 σημείων του Τραμπ, όπως δημοσιεύθηκε την περασμένη εβδομάδα, αναφέρει ότι «τα μέλη της Χαμάς που δεσμεύονται για ειρηνική συνύπαρξη και για τον παράδοση των όπλων τους θα λάβουν αμνηστία».

Το σχέδιο αναφέρει επίσης ότι θα υπάρξει μια διαδικασία αποστρατιωτικοποίησης της Γάζας «υπό την επίβλεψη ανεξάρτητων παρατηρητών, η οποία θα περιλαμβάνει την μόνιμη τοποθέτηση όπλων εκτός χρήσης μέσω μιας συμφωνημένης διαδικασίας αφοπλισμού».

Οι διατυπώσεις αυτές βέβαια δεν συνεπάγονται μία ξεκάθαρη, άμεση υποχρέωση της Χαμάς για αφοπλισμό, κάτι που θα απασχολήσει τη μελλοντική διαπραγμάτευση.

Τραμπ: Η Χαμάς επανεξοπλίζεται «με την άδειά μας»

Ο Τραμπ δήλωσε ότι οι ΗΠΑ γνωρίζουν ότι η Χαμάς «επανεξοπλίζεται» στη Γάζα και ισχυρίστηκε ότι η ομάδα είχε λάβει έγκριση από τις ΗΠΑ να το πράξει «για ένα χρονικό διάστημα».

Σύμφωνα με το Al Jazeera, ο Αμερικανός πρόεδρος, ερωτηθείς από δημοσιογράφο στο Air Force One, πριν από την άφιξή του στο Ισραήλ, σχετικά με αναφορές ότι η Χαμάς «επανεξοπλίζεται» και εγκαθιδρύεται ως παλαιστινιακή αστυνομική δύναμη, ο Τραμπ είπε ότι η ομάδα προσπαθούσε να αποκαταστήσει την τάξη μετά από μήνες πολέμου.

«Το έχουν δηλώσει ανοιχτά και τους δώσαμε έγκριση για ένα χρονικό διάστημα», είπε. «Πρέπει να καταλάβετε - έχουν χάσει πιθανώς 60.000 ανθρώπους. Αυτή είναι μεγάλη τιμωρία», υποστήριξε.

Στα «σκαριά» διεθνής δύναμη για την ασφάλεια

Στη θέση της Χαμάς, σύμφωνα με το σχέδιο Τραμπ, μια Διεθνής Δύναμη Σταθεροποίησης (ISF) θα αναπτυχθεί αμέσως στη Γάζα, «θα εκπαιδεύσει και θα παράσχει υποστήριξη σε παλαιστινιακές αστυνομικές δυνάμεις που έχουν υποβληθεί σε έλεγχο», δηλαδή -όπως φαίνεται- σε παλαιστινιακές δυνάμεις που δεν έχουν σχέση με τη Χαμάς.

Ωστόσο, οι κρίσιμες λεπτομέρειες για το πώς θα δημιουργηθεί αυτή η δύναμη ασφαλείας και ο προγραμματισμένος διεθνής μηχανισμός εποπτείας, δεν έχουν ακόμη γίνει αντικείμενο επεξεργασίας, πέρα από τις ασαφείς διατυπώσεις του αρχικού σχεδίου ειρήνης.

Στην περίπλοκη πραγματικότητα της σημερινής κατάστασης στη Γάζα, μια τέτοια δύναμη θα μπορούσε να διαρκέσει μήνες ή και περισσότερο για να συσταθεί, ειδικά εν μέσω ανθρωπιστικής κρίσης και τεράστιων ζημιών σε κτίρια και υποδομές.

«Η ανάπτυξη (της δύναμης αυτής ασφαλείας) στους απαιτούμενους αριθμούς θα πρέπει να γίνει με την πάροδο του χρόνου και θα αποτελέσει μια σημαντική υλικοτεχνική πρόκληση», σύμφωνα με το think tank Chatham House με έδρα το Λονδίνο.

«Τα ζητήματα συντονισμού, κατεύθυνσης και ελέγχου μιας μη δοκιμασμένης πολυεθνικής επιχείρησης της απαιτούμενης κλίμακας θα είναι επίσης τρομερά», ανέφερε το think tank την περασμένη εβδομάδα.

Στο μεσοδιάστημα πάντως, η Ιορδανία και η Αίγυπτος αναμένεται να αναλάβουν ηγετικό ρόλο στην εκπαίδευση και την εποπτεία της νέας αστυνομικής δύναμης. Ωστόσο, δεν είναι σαφές πότε αυτή η δύναμη θα αρχίσει να περιπολεί τους δρόμους της Γάζας και αν οι εσωτερικές δυνάμεις ασφαλείας της Χαμάς θα «εξαφανιστούν» όταν συμβεί αυτό.

Φόβοι για εμφύλια σύγκρουση

Πολλοί αναλυτές εκφράζουν το φόβο για εμφύλιες συγκρούσεις μέσα στον παλαιστινιακό θύλακα το επόμενο διάστημα, μια εξέλιξη μάλιστα που πιθανώς να συμβεί υπό την ανοχή της διεθνούς επιτροπείας για την εφαρμογή της συμφωνίας.

Είναι χαρακτηριστικό ότι το Ισραήλ δεν αναγνωρίζει καμία εμπλοκή στην επόμενη μέρα της Γάζας ούτε καν στην Παλαιστινιακή Αρχή, που εδρεύει στη Δυτική Όχθη και εκπροσωπεί σε διεθνές επίπεδο την Παλαιστίνη. Κι αυτό, σε αντίθεση με άλλους παράγοντες εφαρμογής της συμφωνίας, όπως ο Τόνι Μπλερ, οι οποίοι έχουν ανοίξει γέφυρες συνομιλίας με την Παλαιστινιακή Αρχή.

Είναι επίσης αξιοσημείωτο ότι στελέχη της Χαμάς έχουν υποστηρίξει ότι προτίθενται να παραδώσουν τα όπλα τους, μόνο σε μια πολιτική ηγεσία και διοίκηση που θα έχει προέλθει από τον ίδιο τον παλαιστιακό λαό.